خلاقيت

بررسي رابطه بين خلاقيت و ويژگي هاي شخصيتي (درونگرايي و برونگرايي) بين دانش آموزان

چكيده:

ما دراين پ‍ژوهش به دنبال بررسي رابطه ي بين خلاقيت و ويژگيهاي شخصيتي (برونگرا، درونگرا) بين دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ابهر هستيم.و فرض ما در اين پژوهش اين است كه بين خلاقيت و شخصيت افراد رابطه ي معني داري وجود دارد.

براي بررسي فرضيه مورد نظر و آزمون متغيرهاي پژوهش كه شامل خلاقيت و شخصيت برونگرا و درونگرا است از آزمون شخصيت آيزنگ (بزرگسالان) كه شامل 57 سؤال است و بر روي 120 دانش اموز دختر شهرستان ابهر اجرا شده و براي خلاقيت نيز از آزمون خلاقيت عابدي استفاده شد.همچنين براي آزمون فرضيه از روش   استفاده شده است كه   محاسبه شده (14/9) بزرگتر از   جدول در سطح معني دار 0.01 (63/6) است بنابراين فرض صفر رد مي شود و نتيجه مي گيريم كه بين خلاقيت و وي‍ژگي هاي شخصيتي رابطه معناداري وجود دارد.


چكيده

فصل اول:

مقدمه

بيان مسئله

اهداف تحقيق

اهميت و ضرور ت تحقيق

فرضيه تحقيق

سوالات تحقيق

تعريف عملياتي

فصل دوم:

پيشينه تحقيق

خلاقيت چيست

تفكر خلاق

عوامل موثر در خلاقيت

1)                       نقش اطلاعات در خلاقيت

2)                       انگيزش و خلاقيت

3)                       خلاقيت و ميزان خودپذيري

4)                       تخيل خلاقيت

5)                       عوامل خانوادگي

ويژگي هاي افراد خلاق

ويژگي هاي دانش آموزان خلاق

چگونه مي توان خلاقيت را در دانش آموزان پرورش داد

هوش و خلاقيت

خلاقيت و پيشرفت تحصيلي

شخصيت چيست

فرآيندهاي اصلي در رشد شخصيت

-         ساختار خانواده

-         تفاوت هاي جنسي

-         عدم حضور پدر و شاغل بودن مادر

-         آثار اوليه گروه همسالان

نظريه فرويد در مورد شخصيت

ساختار شخصيت از نظر يونگ

سنخ هاي شخصيتي در نظريه يونگ

روش هاي سنجش شخصيت



فصل سوم:

جامعه آماري و حجم نمونه

روش اجراي آزمون

ابزار نمونه گيري

روش جمع آوري اطلاعات

 

فصل چهارم:

تجزيه و تحليل آماري

 

فصل پنجم:

بحث و نتيجه گيري

محدوديت ها

پيشنهادات

منابع

پيوست

عنوان: مباني نظري و پيشينه تحقيق خلاقيت

فرمت فايل: word

تعداد صفحات: 60

درحقيقت فرد خلاق كسي است كه از ذهني جستجوگر وآفريينده برخوردار باشد. فرهنگ وبستر^[1]( 1953)خلاقيت را مترادف اصطلاحاتي مانند اكتشاف ، اختراع ، ابداع و نوآوري آورده و كلمه خلاقيت را به معني بوجود آوردن تعريف كرده است. درفرهنگ روانشناسي سيلامي^[2] راجع به معناي خلاقيت چنين آمده است "خلاقيت همان تمايل و ذوق به ايجادگري است كه درهمه افراد و در همه سنين به طور بالقوه موجود بوده و با محيط اجتماعي – فرهنگي ، پيوستگي مستقيم و نزديك دارد . شرائطي لازم است تا اين تمايل طبيعي به خودشكوفايي برسد . ترس از انحراف و سعي در همنوايي با اجتماع ، خلاقيت را به بند مي كشد . كودكان خردسال كه از امور و وقايع در شگفت مي شوند و مي كوشند كه تازگيها جهان را دريابند و ضمنا تا زماني كه تحت تاثير تعليم وتربيت متعارف قرار نگرفته اند به نحوه ويژه اي خلاق مي باشند( كفايت ، 1373، 61). از مضمون تعاريف و توضيحاتي كه در مورد ماهيت و كاركرد خلاقيت داده شده است چنين پيداست كه در واقع خلاقيت برآيند نوع تفكر بديع و بي بديل افراد است كه ممكن است به توليد محصول عيني نيز منجر گردد. بنابراين شايسته خواهد بود به جاي لفظ خلاقيت ، اصطلاح تفكر خلاق را بكار برد .

در مجموع تفكر و عملكرد خلاق نسبت به ايده ها و تجارب قبلي بشري نو شمرده شده ،‌ عامل تغيير و تحول بوده و الزاما مي بايست به حال انسان و جامعه نيز مفيد باشد مانندايده هاي جديد، ابتكارات ،اختراعات و اكتشافات . معناي خلاقيت عبارت است از توانائي يا قدرت ذهني يا بدني براي ساختن يا بازسازي واقيت به نحوي منحصربه فرد(دافي،برنادت،،1380ص38).ماكس ورتايمر روانشناس گشتالت^[3]عبارت مناسب تفكر آفرينشي را نخستين بار ابداع وآنرا تفكري توصيف كرد كه واقعا به چيزي مفيد مي انجامد( برونو ،1370،ص82). تورنس تفكرخلاق را به حاصل وقوع انفجارات بينش دروني افراد تعبير مي كند( تورنس ، 1979، ص24)اورت شوستروم^[4](1967) نويسنده كتاب مشهور"روانشناسي انسان سطله جو^[5] " رفتارخلاقانه را يك رفتار خويشتن ساز در عين حال سلطه جويانه مي شمارد و مي گويد " من رفتار خلاقه را يك رفتار خويشتن ساز ، تعريف مي كنم . رفتار خويشتن ساز نوعي رفتار سلطه جويانه است كه به صورت خلاقه تري ظاهر مي گردد . همه ما سلطه جو هستيم ليكن به جاي آنكه رفتار سلطه جويانه خود را طرد كنيم ، بايد آنرا تغييرداده و به رفتار خويشتن ساز تبديل نمائيم ( سرمد ، 1362، ص 25). كالهون (1961) خلاقيت را داراي ماهيت ذاتا عاطفي دانسته و آنرا فرآيندي مي شمارد كه طي آن فرد خلاق عناصر نامعقول و احساسي را به عناصر عقلي و آگاهانه تبديل كند .

تعريف خلاقيت^[6]

مثل هر مفهوم نظري و انساني ديگر ، تعريف خلاقيت نيز تابع گرايشات و برداشت هاي شخصي و مكتبي صاحبنظران است كه در مجموع مشابه به نظر مي رسند. بمنظور جلوگيري از طولاني شدن بحث ، ذيلا به ذكر تعاريف خلاصه چند تن از مشاهير زمينه تحقيقات و منابع علمي خلاقيت اشاره مي گردد.

- فرهنگ توصيفي اصطلاحات روانشناسي: "تفكرخلاق تفكري است كه مشخصه اصلي آن توانائي كنارگذاشتن فرض هاي غيرلازم و زايش افكاراصيل است "(برونو،1370،ص 82)

- استيفن رابينز^[7]( 1991): "خلاقيت به معناي تركيب ايده ها در يك روش منحصر به فرد يا ايجاد پيوستگي بين ايده هاست "(طالب زاده و انوري ، 1375، ص 2)

- استين ، پارنس و هاردينگ^[8](1962): "خلاقيت همان چيزي است كه به ايجاد يك كار جديد منجر مي شود ، كه در زماني به عنوان يك چيز قابل دفاع يا مفيد يا خشنود كننده مورد قبول گروه قابل توجهي قرار گيرد" .

- مدنيك^[9]( 1962): "خلاقيت عبارت از سازمان دادن به عناصر همخوانده به صورت تركيبهاي جديدي است كه به خواسته هاي خاص پاسخ مي دهند يا اينكه به گونه اي مفيد هستند " .

- فاكس^[10]( 1966):" فرآيند خلاق به هر نوع فرآيند تفكري گفته مي شود كه مساله را به طريق مفيد و بديع حل كند".

- هورلاك^[11]( 1982): "خلاقيت در واقع همان شكل كنترل شده تخيل است كه منجر به نوعي ابداع و نوآوري مي گردد".

- استرنبرگ(1989): " خلاقيت تركيبي از قدرت ابتكار، انعطاف پذيري و حساسيت در برابر نظرياتي كه يادگيرنده را قادر مي سازد خارج از نتايج تفكر نامعقول به نتايج متفاوت و مولد بينديشد كه حاصل آن رضايت شخصي و احتمالا خشنودي ديگران خواهد بود"( كفايت ، 1373، ص 62و 63).

- لوتانز (1992): "خلاقيت به وجود آوردن تلفيقي از انديشه ها و رهيافت هاي افراد و يا گروهها در يك روش جديد، است"(انوري ، 2007، ص 2).

- فرانكن (2005): "خلاقيت رويكرد خلق يا تشخيص ايده ها و احتمالاتي است كه در حل مسئله يا در ارتباطات انساني و سرگرم كردن خود و ديگران مفيد است"وي اضافه مي كند كه براي خلاق بودن ، افراد بايد قادر باشند كه مسائل را از ديدي تازه بنگرند ، احتمالات و جايگزينهاي بديع خلق نمايند ( همتي ، 1387، ص 9).

- هالپرن:خلاقيت توانائي شكل دادن به تركيب تازه اي از نظرات يا ايده ها براي رسيدن به يك نياز يا تحقق يك هدف مي باشد"( سايت فكر نو ، به نقل از نگين برات ، 1382،ص 1)

- تورنس (1973): "خلاقيت عبارت است از حساسيت به مسائل ، كمبودها ، مشكلات و خطاهاي موجود در دانش ، حدس زدن ، تشكيل فرضيه هايي در باره اين كمبودها ، ارزشيابي و آزمايش اين حدسها و فرضيه ها و احتمالا اصلاح و آزمودن مجدد آنها و در نهايت نتيجه گيري ". تورنس كه تحت تاثير چهارچوب نظري گيلفورد است خلاقيت را مركب از چهار عامل اصلي مي دانند كه عبارتند از:

1- سيالي^[12] : توانائي توليد تعداد بي شماري ايده در قالب تصوير با فرض پاسخ و عقيده در مورد آن .

2- ابتكار^[13] : توانائي توليد ايده هايي كه از ايده هاي عادي و رايج متفاوت است .

3- انعطاف پذيري^[14]: توانائي توليد انواع گوناگون و متنوع ايده ها در قالب تصوير وارائه راه حلهاي نو.

4- بسط^[15]: توانائي اضافه كردن جزئيات يا تكميل ايده هاي تصويري( كفايت ، 1373، ص 69).

به زبان ساده مي توان گفت : "خلاقيت عبارت است از بكارگيري توانائيهاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد ".از مضامين بكار گرفته شده در تعاريف فوق چنين برمي آيد كه اولا ماهيت خلاقيت به چگونگي تفكر انسان و نتيجه آن بستگي دارد و ثانيا مشتمل بر يافتن راهها و روش هاي جديد و موثر مي باشد. بنابراين بدون وجود سه ويژگي اساسي:

1- ذهني بودن^[16]

2- نوبودن^[17]

3- موثر بودن^[18]

نمي توان لفظ خلاقيت را بر يك فرآيند و فعاليت ذهني و يا عملكرد اطلاق نمود .

درحقيقت ، از آنچه كه ما به عنوان خلاقيت و تفكر خلاق^[19]ازآن نام مي بريم شامل يك فرآيند ذهني و نتيجه نوع فكرانسان است يعني چيزي كه چگونگي فعاليت فكري فرد و نتيجه آن است بعبارتي خلاقيت تفكري است كه شامل نگرش نو و ايده هاي بكر مي باشد. بديهي است خلاقيت مثل هر مفهوم ديگر ذهني ، تعاريف مختلفي از اصطلاح خلاقيت ارائه شده است. پيچيدگي و دشواري شناخت ماهيت ، تعريف و كاركرد خلاقيت ، بيشتر ناشي از ماهيت غامض كنشهاي مغزي است.

[1] - Webster

[2] - Sillamy

[3] - Gestalt

[4] - Evertt Shostrom

[5] - Man 'the manipulator

[6] - Creativity

[7] - Stephen Robbins

[8] - Steine ' Parnes & Harding

[9] - Mednick

[10] - Fox

[11] - Hulark

[12]- Fluency

[13] - Originality

[14] - Flexibility

[15] - Elaboration

[16] - Mental

[17] - New ( Inoovative)

[18] - Effective

[19] - Creative thinking

فهرست مطالب

معنا و مفهوم خلاقيت

تعريف خلاقيت

نظريه هاي خلاقيت

تفاوت خلاقيت با نوآوري

ارتباط خلاقيت با هوش

خلاقيت و عملكرد نيمكره هاي مغز

ويژگيهاي شخصيتي و خصوصيات افراد خلاق

تخيل بستر خلاقيت

خلاقيت در موج سوم

خلاقيت به عنوان فرآيند

خلاقيت استعدادي براي تمام عمر

نقش ويژه مدارس در پرورش خلاقيت

تاثير متقابل معلمان – شاگردان و خلاقيت

راههاي آموزش و پرورش خلاقيت

خلاقيت و مقاوت سازمانهاي آموزشي

عوامل بازدارنده خلاقيت ( كشنده هاي خلاقيت )

تاثير فرهنگ و محيط بر خلاقيت

سبكهاي فرزند پروري و خلاقيت

سلطه جويي والدين مانع بروز خلاقيت فرزندان

تحقيقات داخلي

تحقيقات خارجي

منابع