عدالت توزيعي

عنوان: مباني نظري و پيشينه تحقيق عدالت سازماني

فرمت فايل: word

تعداد صفحات: 30

عدالت و اجراي آن يكي از نيازهاي اساسي و فطري انسان است كه همواره در طول تاريخ وجود آن بستري مناسب جهت توسعه جوامع انساني فراهم كرده است. نظريات مربوط به عدالت به‌موازات گسترش و پيشرفت جامعه بشري تكامل‌يافته و دامنه آن از نظريات اديان و فلاسفه به تحقيقات تجربي كشيده شده است. پس از انقلاب صنعتي و مكانيزه شدن جوامع بشري، سازمان­ها چنان بر زندگي بشر سيطره افكنده­اند كه هر انسان از لحظه تولد تا مرگ مستقيماً وابسته به آن‌هاست و امروزه زندگي بدون وجود سازمان­ها قابل‌تصور نيست، بنابراين اجراي عدالت در جامعه منوط به وجود عدالت در سازمان­هاست. اولين تحقيقات پيرامون عدالت در سازمان­ها به اوايل دهه1960 برمي‌گردد. پس از سال 1990 فصل جديدي از مطالعات تجربي پيرامون عدالت سازماني آغاز مي­شود كه ماحصل آن شناخت سه نوع عدالت يعني عدالت توزيعي، عدالت رويه­اي و عدالت تعاملي در سازمان­هاست.

اولين تعاريف درباره عدالت به سقراط، افلاطون و ارسطو منسوب است. يكي از مهم‌ترين پرسش­هاي سقراط در مورد سرشت عدالت بود. بعد از سقراط، شاگردش افلاطون در كتاب جمهوري - مهم‌ترين اثر خود- بحثي را عدالت ناميد كه نخستين و قديمي­ترين بحث تفصيلي درباره عدالت در فلسفه سياسي قديم است (مرامي، 1378).

افلاطون در كتاب جمهوريت در پي اين پرسش بود كه چرا مرد با فضيلتي مانند سقراط حكيم در جامعه آن روز يونان محكوم به مرگ شد، انگيزه او تحليل و تبيين عدالت در جامعه آتن بود و اينكه مفهوم عدالت چيست (كاظمي 1379). به نظر افلاطون عدالت وقتي حاصل مي­شود كه در دولت هر كسي به كاري كه شايسته آن است بپردازد، به همين شكل، انسان عادل نيز انساني است كه اجزاي سه گانه روح او (غضب، شهوت و عقل) تحت فرمانروايي عقل، هماهنگ باشند (اخوان كاظمي، 1386).

ازنظر ارسطو - شاگرد افلاطون - نيز عدالت، داشتن رفتاري برابر با افراد برابر است (مرامي، 1378). ارسطو معتقد بود كه توده­هاي مردم به اين دليل انقلاب مي­كنند كه با آنان با بي‌عدالتي رفتار مي­شود (كاظمي، 1379). از ديدگاه توماس آكويناس عدالت واقعي زماني است كه حاكم به هر كس مطابق شأن و شايستگي او امتياز بدهد (كاظمي، 1380). از ديد نظريه ليبرال عدالت به اين معني است كه دولت نبايد با شهروندان با تبعيض رفتار كند مگر درصورتي‌كه در زمينه­اي موردنظر ميان خود آن‌ها تفاوت­هايي وجود داشته باشد. در برداشت ليبرال از عدالت عمده توجه معطوف به توزيع عادلانه قدرت در جامعه است (مرامي، 1378). عدالت در مفهوم راديكال آن در شعار و فرمول معروف ماركس «از هركس به‌اندازه توانش و به هر كس به‌اندازه نيازش» خلاصه مي‌شود. مركز ثقل عدالت در اين مفهوم، توزيع عادلانه ثروت است (مرامي، 1378). در تمامي انديشه­هاي سياسي اسلام، مبنا و زيربناي تمامي اصول نيز عدالت است. آيات الهي اشاره دارند كه پيامبران را با مشعل­هاي هدايت فرستاديم و به آن‌ها كتاب و ميزان داديم تا عدالت را بر پا دارند (اخوان كاظمي، 1386). بعثت پيامبران و تشريع اديان به‌منظور تحقق قسط و عدل با مفهوم وسيع كلمه در نظام حيات انسان بوده است تا آنجا كه از رسول خدا (ص) نقل‌شده است: «كشور با كفر مي­ماند اما باظلم ماندني نيست» (اخوان كاظمي، 1386).

فهرست مطالب

مباني نظري عدالت سازماني

مفهوم و تعاريف عدالت

اهميت و ضرورت عدالت در سازمان

تعاريف عدالت سازماني

نظريه‌هاي عدالت سازماني

اصول كلي عدالت سازماني

ابعاد عدالت سازماني

عدالت توزيعي

عدالت رويه‌اي

عدالت مراوده‌اي (تعاملي)

ابعاد عدالت سازماني از منظر گرينبرگ

طبقه‌بندي عدالت سازماني از منظر گرينبرگ

مروري بر تحقيقات انجام‌شده

تحقيقات انجام‌شده در داخل كشور

تحقيقات انجام‌شده در خارج كشور

منابع و مأخذ