مباني نظري و پيشينه تحقيق شخصيت و ويژگي‌هاي شخصيتي

عنوان: مباني نظري و پيشينه تحقيق شخصيت و ويژگي‌هاي شخصيتي

فرمت فايل: word

تعداد صفحات: 40

مفهوم شخصيت در روانشناسي يك مفهوم رايج و معمول و در عين حال فوق­العاده غامض و پيچيده است.كاربرد عاميانۀ شخصيت در حد يك مفهوم مطلوب در ديدگاه فردي تنزل يافته است.در حالي­كه مفهوم علمي آن به صورت كلي مورد مناقشه است(گروسي فرشي،1380).كلمه شخصيت كه در زبان لاتين (Personalite)¹و در زبان انگلوساكسون (Persenality)² خوانده مي‌شود، ريشه در كلمه لاتين (Persona)³ دارد. اين كلمه به نقاب يا ماسكي گفته مي‌شود كه بازيگران تئاتر در يونان قديم به صورت مي‌زدند. به مرور معناي آن گسترده‌تر شد و نقشي را كه بازيگر ايفا مي‌كرد را نيز در برگرفت.

بنابر اين مفهوم اصلي و اوليه شخصيت، تصويري صوري و اجتماعي است و بر اساس نقشي كه فرد در جامعه بازي مي‌كند، ترسيم مي‌شود. يعني فرد در واقع به اجتماع خود شخصيتي ارائه مي‌دهد كه جامعه بر اساس آن، او را ارزيابي مي‌نمايد(شاملو، 1377). هر انساني آميزه‌اي از سه ويژگي نوعي، فرهنگي و فردي را در خود دارد و مجموعاً كليت منحصر به فردي را تشكيل مي‌دهد كه مورد توجه و امعان نظر روان‌شناسي شخصيت است.كليت مفهوم، و به همين لحاظ پيچيدگي آن موجب شده است كه واژه شخصيت به شيوه‌هاي مختلفي تعريف شود.

_________________________________________

1-Personalite

2-Persenality

3-Persona

4-Atkinson

5-Hilgard

6-Rajers

آلپورت¹ در اين باره به گردآوري و ذكر پنجاه تعريف متفاوت پرداخته است. برخي به جنبه‌هاي بيوشيميايي و فيزيولوژيكي شخصيت، برخي به عكس‌العمل‌هاي رفتاري و رفتارهاي مشهود، برخي به فرايندهاي ناهشيار رفتار آدمي و برخي به ارتباط‌هاي متقابل افراد با يكديگر و نقش‌هايي كه در جامعه بازي مي‌كنند توجه نموده و شخصيت را بر همان مبنا تعريف كرده‌اند. بنابراين دامنه تعاريف از فرايندهاي دروني ارگانيسم تا رفتارهاي مشهود ناشي از تعامل افراد، در نوسان است (گروسي، 1380).

گروهي از روانشناسان شخصيت به افراد و رفتار آن ها توجه مي­كنند؛ بعضي ديگر شخصيت را با توجه به ويژگي­هايي چون، فرايند­هاي ناهشيار تعريف مي­كنند كه به طور مستقيم قابل مشاهده نيست و بايد از رفتار استنباط شود و سرانجام بعضي از روانشناسان، شخصيت را تنها از طريق ارتباط­هاي متقابل افراد با يكديگر و نقش­هايي كه در جامعه بازي مي­كنند، تعريف كرده­اند (پروين² و جان³ ،1381). اما شخصيت در مفهوم كلي خود بايد شامل: قواعد مربوط به كنش‌هاي منحصر به فرد افراد و قواعد مشترك بين آنها، جنبه‌هاي پايدار و تغييرناپذير كنش انسان و جنبه‌هاي ناپايدار و تغييرپذير آن، جنبه‌هاي شناختي (فرايندهاي تفكر) جنبه‌هاي عاطفي (هيجانات) و جنبه‌هاي رفتاري فرد باشد(گروسي، 1380).

شلدون⁴ پويا بودن شخصيت را در تعريف خود مطرح نموده و چنين عنوان مي‌كند: «سازمان‌­يافتگي پويشي جنبه‌هاي ادراكي، عاطفي، انگيزش و بدني فرد را شخصيت گويند(سياسي، 1376).

كتل⁵ شخصيت را اين چنين تعريف مي‌كند: شخصيت چيزي است كه به ما اجازه مي‌دهد پيش‌بيني كنيم كه شخص در يك موقعيت معين چه خواهد كرد، يعني چه عملي از او ناشي خواهد شد. هيلگارد در تعريف خود، از كليت شخصيت فاصله گرفته و نوعي برگشت به قواي ذهني را در تعريف خود نشان داده است. او شخصيت را چنين تعريف مي‌كند: «شخصيت الگوهاي معيني از رفتار و شيوه‌هاي تفكر است كه نحوه سازگاري شخص را با محيط تعيين مي‌كند( كريمي، 1374).

فهرست مطالب

 شخصيت

اصطلاحات معادل شخصيت

ديدگاه‌هايي درباره شخصيت

ديدگاه روانكاوي

ديدگاه پديدارشناختي

رويكرد شناختي

ديدگاه انسان‌گرايي

ديدگاه يادگيري يا رويكرد رفتاري

رويكرد يادگيري اجتماعي

ديدگاه پردازش اطلاعات

ديدگاه صفات

مدل پنج عاملي شخصيت

پيشينة تاريخي مدل پنج عاملي شخصيت

چشم اندازي نظري به الگوي پنج عاملي

ابعاد شخصيت در الگوي پنج عاملي

پيشينه شناسي عاملها در ساير الگوهاي شخصيت

پيشينه­ي پژوهشي

پيشينه­ي خارجي

پيشينه­ي داخلي

منابع